Ngày 23/12/2025, tại Hà Nội, Bộ Y tế đã tổ chức Hội nghị Sơ kết thực hiện Quyết định số 569/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Tổng kết công tác Phục hồi chức năng (PHCN) năm 2025. Sự kiện không chỉ là dịp nhìn lại chặng đường hơn hai năm triển khai chương trình chiến lược phát triển hệ thống PHCN giai đoạn 2023-2030, tầm nhìn 2050, mà còn là diễn đàn quan trọng để định hình tư duy, thống nhất nhận thức và tạo động lực hành động cho toàn hệ thống trong giai đoạn phát triển mới.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đã nhấn mạnh một thông điệp xuyên suốt: "Nếu điều trị giúp người bệnh vượt qua giai đoạn nguy kịch, thì phục hồi chức năng giúp con người quay trở lại với cuộc sống". Trong bối cảnh dân số già hóa nhanh, bệnh không lây nhiễm gia tăng, và hậu quả của tai nạn, chấn thương ngày càng lớn, PHCN không còn là một lĩnh vực bổ trợ mà đã trở thành nhu cầu thiết yếu của xã hội, là thước đo trình độ phát triển và tính nhân văn của một hệ thống y tế.

Những chuyển biến tích cực sau hơn hai năm

Báo cáo tại hội nghị cho thấy, sau hơn hai năm triển khai Quyết định 569, công tác PHCN đã đạt được những kết quả đáng trân trọng. Thể chế, chính sách từng bước được hoàn thiện với việc ban hành các văn bản quan trọng như Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023, Nghị định 96/2023/NĐ-CP và các thông tư hướng dẫn, tạo hành lang pháp lý vững chắc. Đặc biệt, danh mục kỹ thuật PHCN được thanh toán BHYT đã mở rộng từ 256 lên 419 kỹ thuật, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận dịch vụ tốt hơn.

Mạng lưới cơ sở PHCN đã được củng cố và phát triển đồng bộ từ trung ương đến địa phương. Toàn quốc hiện có 05 bệnh viện PHCN trực thuộc Bộ Y tế, 24 bệnh viện PHCN tuyến tỉnh, và 650 khoa/trung tâm PHCN trong các bệnh viện. Chương trình PHCN dựa vào cộng đồng (PHCNDVCĐ) tiếp tục được duy trì và mở rộng tại 39 tỉnh thành, trở thành cánh tay nối dài giúp người khuyết tật, người cao tuổi được chăm sóc ngay tại nơi sinh sống. Hệ thống thông tin quản lý sức khỏe và PHCN người khuyết tật đang quản lý hơn 914.000 người, góp phần nâng cao hiệu quả theo dõi và can thiệp kịp thời.

Công tác phát triển nguồn nhân lực cũng được chú trọng. Cả nước hiện có 2 Giáo sư, 10 Phó Giáo sư và hàng nghìn bác sĩ, kỹ thuật viên PHCN. Nhiều chương trình đào tạo chuyên sâu về Hoạt động trị liệu, Ngôn ngữ trị liệu, Vật lý trị liệu đã được triển khai với sự hợp tác quốc tế, từng bước nâng cao chất lượng nhân lực.

Nhìn thẳng vào những “điểm nghẽn” cần tháo gỡ

Bên cạnh những thành tựu, hội nghị cũng thẳng thắn chỉ ra những khó khăn, thách thức còn tồn tại. "Điểm nghẽn" lớn nhất hiện nay là tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao. Nhiều địa phương, cơ sở y tế thiếu trầm trọng bác sĩ chuyên khoa II, tiến sĩ về PHCN, đặc biệt là tại tuyến cơ sở và các bệnh viện Y học cổ truyền - PHCN. Sự chênh lệch về nhân lực giữa các vùng miền còn rất lớn.

Cơ sở vật chất, trang thiết bị chuyên sâu tại nhiều nơi chưa đáp ứng được nhu cầu, ảnh hưởng đến khả năng triển khai các kỹ thuật cao. Về cơ chế tài chính, việc thanh toán BHYT cho một số kỹ thuật mới như robot còn vướng mắc. Kinh phí dành cho chương trình PHCNDVCĐ còn hạn chế, chủ yếu phụ thuộc vào nguồn lồng ghép và các dự án, thiếu tính bền vững.

Công tác đào tạo cũng gặp khó khăn trong việc mở mã ngành chính thức cho các chuyên ngành sâu như Hoạt động trị liệu, Ngôn ngữ trị liệu do thiếu giảng viên cơ hữu trình độ cao, đặt ra yêu cầu cấp thiết về một chiến lược đào tạo dài hạn, bài bản.

Định hướng triển khai phục hồi chức năng đột phá cho giai đoạn mới

Trên cơ sở những phân tích sâu sắc, hội nghị đã đề ra các định hướng và giải pháp trọng tâm cho năm 2026 và giai đoạn tiếp theo. Với nền tảng là các Nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị và Quốc hội về y tế, ngành PHCN sẽ tập trung giải quyết các vướng mắc về cơ chế chính sách, đặc biệt là làm rõ và mở rộng phạm vi chuyên môn cho các chức danh y tế tại cơ sở, tạo điều kiện triển khai PHCN hiệu quả hơn.

Bộ Y tế cam kết sẽ ưu tiên nguồn lực đầu tư cho các bệnh viện PHCN tuyến tỉnh, xây dựng chính sách đặc thù để thu hút và giữ chân nhân lực. Đồng thời, nghiên cứu ban hành cơ chế tài chính bền vững để chuyển chương trình PHCNDVCĐ thành nhiệm vụ chi thường xuyên.

Một định hướng quan trọng khác là lồng ghép hoạt động PHCN với lĩnh vực lão khoa và công tác chăm sóc sức khỏe cán bộ, cũng như đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, phát triển các mô hình mới như PHCN từ xa (telerehabilitation) để mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ cho người dân.

Có thể khẳng định, Hội nghị sơ kết Quyết định 569 đã khép lại với một tinh thần trách nhiệm cao, một tầm nhìn rõ ràng và một quyết tâm mạnh mẽ. Với sự chung tay của cả hệ thống chính trị, các bộ, ngành, địa phương và các đối tác, hệ thống PHCN Việt Nam đang đứng trước cơ hội chuyển mình, để thực sự trở thành một trụ cột vững chắc trong hệ thống chăm sóc sức khỏe toàn diện, liên tục và nhân văn, mang lại chất lượng cuộc sống tốt đẹp hơn cho hàng triệu người dân.